Metody postępowania w stadach loch zakażonych PRRSV

Powszechnie wiadomo, że PRRSV jest jednym z najważniejszych patogenów wpływających na opłacalność produkcji świń. Najnowsze dane (Tousignant i wsp.) dowodzą, że PRRSV powszechnie występuje w stadach amerykańskich a do największej liczby wybuchów choroby dochodzi jesienią i w zimie.

Oczywistym pytaniem ze strony producentów jest "Jak postępować z zakażonymi stadami loch? Czy lepiej takie fermy utrzymywać w stanie stabilnym, to znaczy zwalczać objawy kliniczne i straty ekonomiczne związane z chorobą; czy lepiej wdrożyć strategię w celu całkowitej eliminacji wirusa?" Jak w przypadku wielu problemów epidemiologicznych, odpowiedź brzmi "to zależy".

Nie istnieje idealne rozwiązanie optymalne dla wszystkich ferm. W przypadku ferm, w których odsadzane prosięta muszą być wolne od PRRSV (np. stada zarodowe) i ferm o bardzo wysokim poziomie bioasekuracji (np. w regionach o niskim pogłowiu trzody chlewnej) najkorzystniejszą opcją jest eliminacja wirusa i uzyskanie ujemnego statusu stada. Z drugiej strony wiele ferm znajduje się na obszarach o dużym zagęszczeniu świń, gdzie zagrożenie infekcją jest bardzo wysokie, szanse na utrzymanie ujemnego statusu odnośnie PRRSV są niskie, w związku z czym zwykle utrzymywany jest tam status dodatni. W takich fermach postępowanie zmierza raczej do ograniczania infekcji PRRSV, podnoszenia poziomu odporności w stadzie, i w efekcie do zmniejszenia strat ekonomicznych związanych z obecnością wirusa.

Badania naszego zespołu wykazały, że w stadach immunizowanych przy użyciu szczepionek atenuowanych, lub w których samice są poddawanie ekspozycji na lokalnie występujący szczep wirusa, zawleczenie PRRSV ma znacznie mniejsze skutki ekonomiczne niż w przypadku stad w pełni wrażliwych. Wyniki tych badań mają ważne praktyczne konsekwencje. Wskazują one, że w stadach często ulegających zakażeniu PRRSV, wzmacnianie i konsekwentne utrzymywanie wysokiego poziomu odporności przekłada się na obniżenie strat w długim okresie czasu.

Tabela 1 - Wskazówki odnośnie strategii postępowania w stadach zakażonych PRRSV.

Obecnie posiadamy wiele metod i narzędzi zwalczania i eliminacji PRRSV ze stad loch, jak na przykład częściowa depopulacja i zamknięcie stada.

Zamknięcie stada jest metodą powszechnie wykorzystywaną w Ameryce Płn. umożliwiającą odsadzenie wolnych od PRRSV prosiąt w stadach dodatnich. Oprócz zamknięcia stada, w celu podwyższenia poziomu odporności, powszechnie stosuje się ekspozycję wszystkich loch na działanie żywego wirusa PRRS. Proces ten znany jest pod nazwą "zasiedl - zamknij - immunizuj".

Nasz zespół przeprowadził 3-letnie badania w zakażonych stadach loch stosujących program "zasiedl - zamknij - immunizuj" w celu umożliwienia produkcji prosiąt wolnych od wirusa. Stada te wykorzystywały immunizację przy użyciu zjadliwego wirusa lub żywej szczepionki. W pierwszej fazie badań wykazano, że czynnikami skorelowanymi z krótszym czasem do osiągnięcia produkcji prosiąt wolnych od PRRSV były a) stosowanie inokulacji żywym, zjadliwym wirusem, b) istniejąca odporność w następstwie wcześniejszego przechorowania i c) obsługa fermy przez określoną klinikę weterynaryjną. W drugiej fazie badań wykazano, że czynnikami skorelowanymi z mniejszym wpływem zakażenia na wyniki produkcji (mierzonym całkowitą liczbą odsadzanych prosiąt) były a) stosowanie szczepionki żywej, atenuowanej, b) obsługa fermy przez określoną klinikę weterynaryjną i c) istniejąca wcześniej odporność stada.

Ponieważ wyniki tych badań były sprzeczne (zakażanie zjadliwym wirusem umożliwiało szybszą produkcję wolnych od PRRSV prosiąt, co jednak połączone było z większymi stratami, niż w fermach stosujących szczepienia szczepionką żywą), opracowane zostały modele ekonomiczne wykorzystujące dane z obu faz badań. Wykazały one, że ekonomicznie korzystniejsze było stosowanie immunizacji żywą szczepionką, niż inokulacji zjadliwym wirusem.

Istnieje wiele sposobów zwalczania i eliminacji PRRSV. Szczegóły metody "zasiedl - zamknij - immunizuj" zależą od organizacji fermy, przepływu świń, dostępnych technologii, jakości obsługi, spodziewanych efektów i celów postępowania. Sukces postępowania zależy zarówno od właściwości wirusa jak i przestrzegania dyscypliny w realizacji przyjętego programu. W niektórych sytemach produkcji współczynnik sukcesu metody "zasiedl - zamknij - immunizuj" sięga powyżej 90%, co dowodzi, że jest to właściwa i skuteczna droga postępowania.