Nawroty zespołu rozrodczo- oddechowego świń

Zespół rozrodczo-oddechowy świń (PRRS) jest ekonomicznie istotną chorobą, atakującą stada na całym świecie. W stadach hodowlanych PRRS powoduje zaburzenia rozrodcze charakteryzujące się większą liczbą poronień, martwo urodzonych prosiąt, mumifikatów, powtórzeń rui i śmiertelnością przed odsadzeniem. Choroba często atakuje gospodarstwa loch w Stanach Zjednoczonych (USA) cyklicznie, z początkiem epidemii w okresie od połowy października do połowy listopada (ryc. 1). Można się jednak zastanawiać, czy w farmach, które odnotowują chorobę w czasie jesieni / zimy, sytuacja się powtarza. W tym artykule opisano częstotliwość zakażenia stad hodowlanych w USA, gdzie odnotowano powtarzające się wybuchy PRRS (np. nowe wprowadzenie wirusa lub ponowne pojawienie się wirusa rezydentnego).

The Morrison Swine Health Monitoring Project (MSHMP) jest programem dobrowolnym, finansowanym ze Swine Health Information Center (SHIC) i kierowanym przez University of Minnesota. Długoterminowym celem MSHMP jest opracowanie zestawu narzędzi do gromadzenia, monitorowania i analizowania danych dotyczących chorób w przypadku pojawienia się obcej w tym kraj choroby zwierząt lub pojawienia się nowo poznanego patogenu. Tymczasem krótkoterminowym celem MSHMP jest zachęcanie producentów do udziału polegającym na udostępnianiu danych. W ramach krótkoterminowych celów MSHMP, projekt monitoruje i analizuje status stada hodowlanego dwóch najważniejszych chorób trzody chlewnej, tj. PRRS i epidemicznej biegunki świń (PED). Obecnie producenci, którzy stanowią 50% (około 3 miliony macior) krajowego pogłowia stad hodowlanych w USA, poza stanem zdrowia, dzielą się innymi danymi (np. lokalizacją, wielkością stada i statusem filtrów chlewni). Producenci i weterynarze informują co tydzień o stanie zdrowia stada hodowlanego, co pozwala obliczyć liczbę ognisk w każdym tygodniu (częstość występowania) i odsetek gospodarstw loch z poszczególnymi statusami choroby (rozpowszechnienie). Krótko mówiąc, odnotowano wybuch choroby po wykryciu objawów klinicznych (poronienia, martwo urodzone lub mumifikaty i / lub śmiertelność prosiąt) i / lub odnotowano inny szczep wirusa PRRS. Status PRRS w gospodarstwie loch opiera się na wytycznych American Association of Swine Veterinarian (Holtkamp i in., 2011).

Jak wspomniano wcześniej, krzywa epidemii wykazuje cykliczny, sezonowy wzorzec, który powtarza się rok po roku (Tousignant, 2013). Podobne tendencje dotyczące zmian w początkach i czasie trwania krzywej epidemii można zaobserwować, gdy przełamujemy częstotliwość występowania w poszczególnych stanach. Te różnice między miejscami mogą wynikać z regionalnych czynników wpływających na rozprzestrzenianie się chorób, takich jak gęstość gospodarstw trzody chlewnej, klimat, topografia, wegetacja lub specyficzne praktyki regionalne, jak opisano wcześniej (Arruda i wsp., 2018). Jednak niektóre gospodarstwa zlokalizowane w tym samym regionie odnotowują ogniska choroby częściej niż inne, co sugeruje, że mogą istnieć określone czynniki związane tylko z fermą świń.

W bazie danych MSHMP znajduje się informacja o PRRS w 1018 gospodarstwach. Spośród nich około 38% (386/1018) nigdy nie zgłosiło pojedynczego ogniska choroby. Z drugiej strony, 18,3% (186/1018) i 43,8% (446/1018) gospodarstw zgłosiło jeden lub więcej wybuchów od 2009 roku. Dokładniej mówiąc, w gospodarstwach z nawracającymi (dwoma lub więcej) zakażeniami wirusem, odnotowano łącznie 1151 wybuchów (średnio 2,6 ognisk na gospodarstwo). Kiedy obliczany jest czas między wystąpieniami epidemii, możemy zauważyć, że 71% gospodarstw zgłaszających obecnie wybuch PRRS zgłosi go jeszcze w ciągu dwóch kolejnych lat (rys. 2). Ale dlaczego 71% gospodarstw po "krótkim" okresie znów odnotowuje chorobę? Dane zebrane za pośrednictwem MSHMP pozwalają nam dokładniej zbadać różne czynniki, które mogłyby doprowadzić do tego, że gospodarstwa te będą mieć wybuch choroby częściej niż inne.

Pierwszym i chyba najważniejszym jest lokalizacja. Farmy, które znajdują się w regionach z dużą gęstością hodowli trzody chlewnej w USA, mają tendencję do częstszych wybuchów tej choroby. W związku z tym stado hodowlane otoczone innymi hodowlami świń będzie obarczone większym ryzykiem, niż stado znajdujące się w odizolowanym regionie. Ryzyko jest wyższe ze względu na bliskość populacji, która może siać wirusa, rozpowszechniając później różnymi drogami ( np. ruch zwierząt, skażone przedmioty, a nawet przenoszenie w powietrzu).

Drugim czynnikiem wpływającym na nawrót PRRS jest zarządzanie chorobami. Firmy, które mają stada w regionach o wysokim ryzyku, nie mogą próbować wyeliminować wirusa, ponieważ widzą, że istnieje wysokie ryzyko ponownego wybuchu choroby, czyniąc program eliminacji finansowo trudnym do uzasadnienia. Donoszono, że posiadanie pewnej odporności w stadzie ogranicza ekonomiczne skutki nowego wybuchu (Linhares i in., 2015). Dodatkowo, gospodarstwa, które decydują się na wyeliminowanie wirusa, są zagrożone gdy po zamknięciu stada (6-8 miesięcy) na nowo wprowadzane są loszki. Jeśli choroba krąży niewykryta w stadzie przy niskiej prewalencji, wejście zwierząt podatnych może ponownie wywołać pełnoobjawowy PRRS.

I wreszcie zgodność z wymogami bioasekuracji. Farmy, które nie wdrażają dobrych praktyk bezpieczeństwa biologicznego, będą miały większe ryzyko wybuchu choroby. Stada hodowlane, które wdrożyły solidny program bezpieczeństwa biologicznego (np. wejścia ze strefą brudną i czystą, prysznice, dezynfekcja ciężarówek mycie- dezynfekcja- suszenie po każdym załadunku, filtracja) zdołały zmniejszyć częstotliwość nawet w obszarach o dużym zagęszczeniu świń. W innym badaniu dotyczącym oceny praktyk bezpieczeństwa biologicznego wyniki sugerują, że należy traktować priorytetowo wydarzenia związane z przemieszczaniem świń, przenoszeniem drogą powietrzną i wodą oraz przemieszczaniem ludzi (Silva i wsp., 2018).

Podsumowując, mimo że na niektórych obszarach PRRS wydaje się być powszechną i nieuchronną chorobą, znaczny procent stad hodowlanych zgłaszających się do bazy danych MSHMP zdołało uniknąć wprowadzania wirusów. Lokalizacja i środki bezpieczeństwa biologicznego odgrywają główną rolę w zapobieganiu wprowadzaniu wirusów.