Niskie koszty, wysoki poziom bioasekuracji: odpowiednie wyznaczenie stref czystych i brudnych na fermie

Lekarze weterynarii konsultujący fermy trzody chlewnej w swojej codziennej pracy mają styczność z różnymi rodzajami budynków gospodarczych. Każda ferma jest inna, w związku z czym każda z nich wymaga innego podejścia do kwestii bezpieczeństwa. Aczkolwiek osiągnięcie wysokiego poziomu bioasekuracji z niewielkim nakładem finansowym jest możliwe we wszystkich rodzajach gospodarstw..

Wraz z rozwojem wiedzy na temat przenoszenia się chorób zakaźnych rozwinęła się również wiedza na temat bioasekuracji, a co za tym idzie coraz dokładniej można określić, które procedury są najważniejsze w przypadku ochrony stada przed wprowadzeniem nowej choroby. Producenci trzody chlewnej, którzy doświadczyli wybuchu kosztownej w zwalczaniu choroby w swoim stadzie, brutalnie dowiadują się o słabych punktach swoich programów bioasekuracyjnych. Zadają sobie wtedy pytanie, co mogliby zrobić inaczej, aby w przyszłości nie doszło ponownie do takiej sytuacji.

Lekarz weterynarii przeprowadza wywiad i analizę po każdym wybuchy choroby na fermie, w celu określenia drogi zakażenia i wprowadzenia zaleceń jak chronić się przed ponownym wystąpieniem choroby. Wiedza lekarza na temat siewstwa, przeżywalności patogenu w środowisku oraz jak dochodzi do zakażanie patogenem wśród zwierząt w stadzie, umożliwia ocenę dotychczasowego programu bioasekuracji, jak również wprowadzenie nowych procedur, które będą zapobiegać przyszłym zakażeniom zwierząt na fermie.

Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt (OIE) w współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Bankiem Światowym opracowała w 2010 roku bardzo dobry raport służący ocenie programu bioasekuracji na fermach trzody chlewnej. Autorzy raportu po konsultacji z naukowcami l lekarzami weterynarii z całego świata określili trzy główne elementy bioasekuracji:

1. Segregacja: wyznaczanie granic stref, aby ograniczyć możliwość przeniesienia zakażenia (zakażone zwierzęta, skażone materiały) do miejsc wolnych od patogenu..
2. Mycie: zdefiniowane jako proces usuwania widocznych zabrudzeń z przedmiotów (pojazdy, sprzęt gospodarski), które muszą zostać wprowadzone na teren fermy.
3. Dezynfekcja: przy odpowiednim zastosowaniu umożliwia inaktywację jakiegokolwiek patogenu, wciąż obecnego na przedmiotach, które zostały wcześniej poddane procesowi mycia.

W serii artykułów dotyczących osiągnięcia wysokiego poziomu bioasekuracji przy niewielkich nakładach finansowych, uwaga skupi się na tym w jaki sposób, nie generując dużych kosztów, właściciele ferm mogą wprowadzić podział swoich ferm na strefy, co w znacznym stopniu ograniczy wprowadzenie nowych patogenów do stada. Poniższy artykuł koncentruje się na definicji stref „czystych” i „brudnych” oraz gdzie i w jakich sposób właściciele ferm mogą takie strefy wygraniczać (patrz zdjęcie).

Należy pamiętać, że tworzenie stref wiążę się również z wyznaczaniem granic tych stref. Granicami stref mogą być wyznaczone bariery fizyczne bądź tymczasowe, mające na celu kontrolę co oraz/bądź kto przekracza takie granice. Takie granice stref mogą być wyraźnymi odgraniczeniami np. ogrodzenia i bramy otaczające teren fermy, albo bardziej umownymi granicami, np. czerwona linia na podłodze wyznaczająca granicę strefy, w której mogą poruszać się pracownicy.

Celem wprowadzenia podziału stref i wyznaczenie fizycznych barier granicznych jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego zwierząt na obszarze fermy. Powszechnie stosuje się podział na strefy zwane „CZYSTYMI” i „BRUDNYMI”. Strefy „CZYSTE” oznaczają miejsca, gdzie przebywają zwierzęta, które mają być objęte programem zapobiegającym zakażeniom z zewnątrz. W takiej strefie jedynymi obecnymi patogenami, są te, które normalnie występują wśród zwierząt (zwierzęta o określonym statucie zdrowotnym). Natomiast strefy „BRUDNE” są obszarami otaczającymi strefy „CZYSTE” potencjalnie skażonymi przez patogeny, które nie występują w danym stadzie. W momencie, gdy dochodzi do nieprawidłowości na granicach stref CZYSTYCH i BRUDNYCH, znacznie zwiększa się ryzyko wystąpienia nowej choroby.

Wydzielenie stref na fermie będzie spełniało swoją rolę jedynie wtedy, gdy każda z osób przebywająca na fermie i odpowiadająca za zdrowie zwierząt (lekarze weterynarii, właściciel fermy i jego pracownicy) będzie odpowiednio stosować się do zaleceń. Jednym z bardziej istotnych elementów, który będzie kluczem do efektywnej bioasekuracji, są pracownicy fermy (przestrzeganie i zrozumienie ustalonych zasad bioasekuracji). Właśnie dlatego, uczestnictwo pracowników fermy i wysłuchanie ich sugestii przy planowaniu programu bioasekuracji daje nam możliwość spojrzenia na temat od strony praktycznej i określenie czy przestrzeganie ustalonych przez nas zasad będzie możliwe w codziennej pracy. Jeżeli pracownicy nie zastosują się w pełni (24h/dobę 7 dni w tygodniu) do zasad bioasekuracji to osiągnięcie oczekiwanego bezpieczeństwa w stadzie będzie niemożliwe.

Jakie przedmioty/osoby poruszają się w obrębie/ wjeżdżają/ wyjeżdżają z terenu fermy. Gdzie występują krytyczne punkty graniczne stref czystych i brudnych?

1. Pojazdy -> bramy, ogrodzenia
2. Zwierzęta -> załadunki/ wyładunki, pomieszczenia na padłe zwierzęta
3. Dostawy -> pomieszczenia służące do odkażania, przekazywanie dostaw przez specjalne śluzy
4. Ludzie -> wejście na fermę, lista wejść/wyjść na fermę

Jak można stworzyć efektywne podziały na strefy w obrębie fermy? Jakie zasady należy wprowadzić, aby określić odpowiednie poruszanie się pomiędzy strefami? W następnych artykułach skupimy się na nisko kosztowych metodach powszechnie stosowanych w przemyśle trzody chlewnej w celu zapewnienia wysokiego poziomu bioasekuracji stada.