TwitterLinkedinWhatsAppTelegramTelegram
0
Czytaj ten artykuł w:

Epidemiologia afrykańskiego pomoru świń w Polsce

Analiza dotychczasowych przypadków ASF w Polsce (19 przypadków u dzików i 2 u świń, w 4 gminach) wskazuje, że przebieg zakażenia u dzików ma charakter enzootyczny a nie epizootyczny.

Afrykański pomór świń w Europie wschodniej

Afrykański pomór świń (ASF) stanowi obecnie największe zagrożenie dla produkcji trzody chlewnej w Europie wschodniej i środkowej. Obecna epidemia ASF w Europie wschodniej miała swój początek w 2007 roku w gruzińskim porcie Poti nad Morzem Czarnym, skąd wirus rozprzestrzenił się najpierw na teren Gruzji a następnie Armenii, republik Federacji Rosyjskiej, Białorusi, Ukrainy, Litwy, Łotwy, a ostatnio Polski i Estonii.

Afrykański pomór świń i jego zwalczanie w Polsce

W Polsce badania diagnostyczne w kierunku ASF prowadzi Krajowe Laboratorium Referencyjne Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIWet-PIB) w Puławach. W tym kierunku, w latach 2011-2013, przed wykryciem pierwszego przypadku ASF w Polsce, wykonano badanie 2124 sztuk świń i 13063 sztuk dzików. Od połowy lutego 2014 roku, kiedy to stwierdzono pierwszy przypadek ASF w Polsce, do końca października 2014 r. badaniom poddano 18730 świń i 11878 dzików (Tab. 1). Warto podkreślić, że Polska jest krajem, który w podanym okresie przeprowadził największą liczbę badań wirusologicznych i serologicznych próbek od świń i dzików.

Tab. 1. Badania laboratoryjne przeprowadzone w Polsce w kierunku ASFV od stycznia do października 2014.

Test Gatunek
Świnia Dzik
Liczba próbek Wynik Liczba próbek Wynik
+ - + -
PCR 18722 6 18716 11878 45 11833
ELISA 1599 0 1599 4094 4 4090
Liczba badań 20321 6 20315 15972 49 15923
Liczba zwierząt 18730 6 18724 11878 45 11833

 

Obecnie na obszarze Polski ustanowione są dwie strefy bezpieczeństwa: strefę z ograniczeniami (zakażoną, obejmującą 20 gmin), gdzie stwierdzono zakażenia ASFV u dzików i świń domowych, i strefę ochronną (buforową, obejmującą 36 gmin) przylegająca do strefy z ograniczeniami. Obydwie strefy znajdują się w całości na obszarze województwa podlaskiego. Ze strefy z ograniczeniami świnie mogą być przemieszczane do innych części Polski jedynie z gospodarstw, które spełniają szereg restrykcyjnych warunków dotyczących stanu zdrowia zwierząt i bioasekuracji, oraz oficjalnie uznane za wolne od ASF przez Krajowe Laboratorium Referencyjne PIWet-PIB. Przemieszczanie świń ze strefy z ograniczeniami do krajów Unii Europejskiej i krajów trzecich jest niedozwolone. Świnie ze strefy ochronnej mogą być przemieszczane do krajów Unii Europejskiej jedynie z gospodarstw, które spełniają szereg restrykcyjnych warunków dotyczących stanu zdrowia zwierząt i bioasekuracji.

Wszystkie chore świnie z terenu Polski, wykazujące objawy kliniczne wskazujące na możliwość wystąpienia zakażenia ASF, oraz zwłoki takich zwierząt podlegają badaniu laboratoryjnemu w kierunku ASFV. Badaniu w kierunku ASFV testami PCR i ELISA poddawane są również wszystkie znalezione na terenie Polski zwłoki dzików, niezależenie od domyślnej przyczyny śmierci. Badaniu temu podlegają również zwłoki dzików odstrzelonych w strefie z ograniczeniami. Wszystkie świnie z gospodarstw położonych w promieniu 10 km od miejsca stwierdzenia dzika, lub świni zakażonej ASFV, podlegają eliminacji, po analizie ryzyka rozprzestrzenienia się choroby.

Przypadki ASF u dzików w Polsce od lutego do października 2014
(data znalezienia dzika lub laboratoryjnego potwierdzenia infekcji)
1.- 14 luty 2014, 1 dzik, okolice wsi Grzybowszczyzna, gmina Szudziałowo, około 900 m od granicy z Białorusią.
2.- 17 luty 2014, 1 dzik, okolice wsi Kruszyniany, gmina Krynki, w pobliżu granicy z Białorusią, około 15 km od stwierdzenia pierwszego przypadku.
3.- 21 maj 2014, 1 dzik, rzeka Świsłocz, okolice miejscowości Rudaki, gmina Krynki, około 800 m od granicy białoruskiej, 4,5 km od miejsca stwierdzenia drugiego przypadku..
4.- 29 maj 2014, 3 dziki (locha i dwa prosięta) okolice miejscowości Łosiniany, gmina Krynki, około 3 km od miejsca trzeciego przypadku.
5.- 24 czerwiec 2014, 1 dzik, miejscowość Słoja, gmina Szudziałowo.
6.- 26 czerwiec 2014, 4 dziki, rzeka Świsłocz, okolice miejscowości Bobrowniki, gmina Gródek.
7.- 4 lipiec 2014, 6 dzików, okolice wsi Łużany, gmina Gródek, około 4 km od granicy białoruskiej.
8.- 8 lipiec 2014, 1 dzik, okolice miejscowości Wiejki, gmina Gródek, około 6 km od granicy polsko-białoruskiej.
9.- 15 lipiec 2014, 5 dzików, okolice miejscowości Skroblaki, gmina Gródek, około 7,5 km od granicy polsko-białoruskiej.
10.- 29 lipiec 2014, 1 dzik, okolice wsi Wiejki, gmina Gródek, około 10 km od granicy polsko-białoruskiej.
11.- 29 lipiec 2014, 1 dzik, okolice wsi Jałówka, gmina Michałowo, w odległości około 3 km od granicy polsko-białoruskiej.
12.- 30 lipiec 2014, 3 dziki, okolice miejscowości Wiejki, gmina Gródek, w odległości 7 km od granicy polsko-białoruskiej.
13.- 9 sierpień 2014, 3 dziki, okolice miejscowości Horczaki Górne, gmina Szudziałowo, około 5 km od granicy polsko-białoruskiej.
14.- 26 sierpień 2014, 1 dzik, okolice wsi Kolonia Mostowlany, gmina Michałowo, około 3,5 km od granicy polsko-białoruskiej.
15.- 12 wrzesień 2014, 1 dzik, okolice wsi Kolonia Zaleszany, gmina Michałowo.
16.- 6 październik 2014, odstrzelony dzik, okolice wsi Straszewo, gmina Gródek, 11 km od granicy polsko-białoruskiej.
17.- 8 październik 2014, 1 dzik, okolice wsi Nowosady-Kolonia, gmina Michałowo, 1,2 km od granicy polsko-białoruskiej.
18.- 10 październik 2014, 16 dzików, okolice wsi Piłatowszczyzna, gmina Gródek, 15 km od granicy polsko-białoruskiej.
19.- 19 październik 2014, 2 dziki, okolice wsi Wyżary, gmina Gródek, około 17 km od granicy polsko-białoruskiej.

 

W sumie, wszystkie 19 przypadków ASF u dzików, dotyczyło 53 dzików znalezionych w odległości do 17 km od granicy polsko- białoruskiej.

 

ASF cases in wild boars and pigs from February to October 2014 occurred in the municipalities adjacent to the Polish-Belarusian border.

Fig. 1. Przypadki ASF u dzików i świń od lutego do października 2014 miały miejsce w gminach graniczących z Białorusią.

 

Dwa przypadki ASF u świń domowych w Polsce

Pierwsze ognisko ASF u świń domowych stwierdzono 22 lipca 2014 w gospodarstwie utrzymującym 8 świń, zlokalizowanym we wsi Zielona, gmina Gródek, około 2,5 km od granicy z Białorusią. W wyniku wywiadu stwierdzono, że zachorowania z objawami mogącymi wskazywać na ASF obserwowano już przed 17 lipca 2014. W dniu tym padły 3 świnie, które właściciel zakopał. W związku z pojawieniem się kolejnych zachorowań 19. lipca 2014 właściciel zgłosił ten fakt lekarzowi weterynarii, który z kolei poinformował inspekcję weterynaryjną. W próbkach pobranych od padłych i chorych świń stwierdzono obecność ASFV. Pozostałe przy życiu świnie zostały zabite i poddane utylizacji. Teren gospodarstwa został oczyszczony i zdezynfekowany. Wykonano też wszystkie działania przewidziane prawem w przypadkach wystąpienia wysoce zakaźnych chorób zwierząt.

Drugie ognisko ASF stwierdzono 6 sierpnia 2014 we wsi Józefowo, gmina Gródek, w gospodarstwie, w którym utrzymywano tylko jedną świnię. Gospodarstwo to było położone odległości około 13 km na północ od gospodarstwa, w którym wcześniej stwierdzono ASF. Obydwa gospodarstwa, w których stwierdzono ASF położone były blisko lasu. Nie przestrzegano w nich żadnych zasad bioasekuracji.

Carcasses of pigs infected with ASFV
Fig. 2. Zwłoki świń zakażonych ASFV.

 

 

Enlarged spleen and mesenterical lymph nodes of wild boar infected with ASFV

Fig. 3. Powiększona śledziona i węzły chłonne krezkowe u dzika zakażonego ASFV.

 

Pochodzenie polskich szczepów ASFV

Szczepy ASFV wyizolowane w Polsce poddano genotypowaniu co wykazało ich identyczność ze szczepami wcześniej stwierdzonymi na Białorusi i Litwie. Posiadają one charakterystyczny 10 nukleotydowy insert (marker genetyczny), którego nie stwierdza się w szczepach rosyjskich (Gallardo i wsp. 2014). Charakterystyka genetyczna szczepów oraz lokalizacja geograficzna przypadków ASF w Polsce wskazuje na pochodzenie wirusa z Białorusi.

Obecnie wydaje się, że największe zagrożenie ASF wynika z rosnącej na wschodzie Polski liczby dzików. Podobna sytuacja ma miejsce w krajach UE na wschód od Polski, gdzie stwierdzono liczne przypadki ASF u dzików. Wskaźnik występowania dzików na niektórych terenach przekracza liczbę 2 zwierząt na km2, co sprzyja utrzymywaniu się ASFV w populacji. Problem nadmiernej gęstości populacji dzików związany jest przede wszystkim z małą aktywnością myśliwych w strefie z ograniczeniami. Wywóz odstrzelonych dzików poza tą strefę jest niedozwolony.

A carcass of a wild boar that was confirmed to die due to ASF

Fig. 4. Zwłoki dzika, w których stwierdzono obecność ASFV.

 

Sytuacja ASF w Polsce w porównaniu z innymi krajami

Porównanie rozwoju sytuacji epidemiologicznej w zakresie ASF w Polsce z podobnym procesem na Łotwie, Litwie, Białorusi i Rosji wskazuje, że scenariusze rozwoju epidemii mogą się znacznie różnić. Na przykład, na Łotwie pierwszy przypadek ASF stwierdzono 25 czerwca 2014 a w kolejnych dwóch miesiącach zarejestrowano aż 61 nowych przypadków u dzików i aż 39 ognisk u świń domowych. Do stwierdzania ASFV doszło na obszarze całego kraju. Liczba przypadków i ognisk ASF na Litwie jest zdecydowanie mniejsza niż na Łotwie, natomiast skala strat jest ogromna, co związane jest między innymi z wystąpieniem ASF w fermie wielkotowarowej (Ignalin) liczącej około 20 000 świń.

Na temat szerzenia się ASF w Federacji Rosyjskiej i Białorusi brakuje obiektywnych danych. Niemniej nieoficjalne informacje wskazują na fakt, że w krajach tych ASF występuje w formie endemicznej, co jest czynnikiem niezwykle utrudniającym zwalczanie. W wymienionych krajach, szerzenie się ASF związane jest przede wszystkim z działalnością człowieka, który przewożąc na duże odległości zanieczyszczone ASFV mięso i wyroby z wieprzowiny, jest głównym wektorem w szerzeniu się choroby. Ponadto analiza przestrzenno czasowa występowania ognisk ASF wykazała, że większość z nich zlokalizowana jest w pobliżu głównych szlaków transportowych.

Podsumowując, sytuacja ASF w Polsce istotnie różni się od tej w krajach na wschód od naszego kraju. Jak dotychczas ASFV stwierdzono na bardzo ograniczonym obszarze 4 gmin w 2 powiatach w województwie podlaskim, co wskazuje, że jak dotychczas przyjęte metody zwalczania, i ich realizacja okazują się skuteczne.

Analiza dotychczasowych przypadków ASF w Polsce (19 przypadków u dzików i 2 u świń, w 4 gminach) wskazuje, że przebieg zakażenia u dzików ma charakter enzootyczny a nie epizootyczny.

Ryzyko zawleczenia ASFV na inne obszary Polski jest realne, i jak w innych krajach objętych obecną epidemią, najbardziej prawdopodobne jest, że może do tego dojść w wyniku nieuprawnionego transportu wieprzowiny, dziczyzny, lub ich produktów, ze strefy objętej ograniczeniami.

Komentarze do artykułu

To miejsce jest przeznaczone do dyskusji między użytkownikami pig333.com a nie do zadawania pytań autorom artykułów
Skomentuj

Dostęp tylko dla użytkowników portalu 3trzy3. Zaloguj się aby dodać komentarz.

Powiązane produkty w sklepie

Sklep specjalizujący się w branży świń
Doradztwo i serwis techniczny
Ponad 120 marek i producentów

Powiązane artykuły