0
W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się przetwarzaniu pasz w żywieniu świń. W większości krajów UE pasze dla trzody chlewnej są tradycyjnie wysoko przetworzone poprzez wstępne zmielenie wszystkich surowców, zwykle za pomocą młyna młotkowego, a następnie ich granulowanie; dzięki temu efektywność żywienia świń może wzrosnąć o około 2% w porównaniu z zastosowaniem diet zacieranych. Jednak coraz częściej obserwuje się, że jeśli diety są mielone zbyt drobno (>80% cząstek < 200 µm), czas retencji w żołądku staje się zbyt krótki, co może prowadzić do powstawania wrzodów żołądka i zaburzeń funkcjonowania bariery żołądkowej. Z drugiej strony, wydłużony czas retencji treści żołądkowej może być do pewnego stopnia korzystny u młodych świń. Na przykład, poprawa hydrolizy białka w żołądku skutkowałaby lepszą strawnością białka w całym jelicie cienkim.
Dlatego radzimy żywieniowcom, aby zamiast zastanawiać się nad tym, jak stworzyć/wprowadzić do paszy strukturę, która zwiększy strawność składników odżywczych oraz poprawi funkcjonowanie żołądka i zdrowie jelit, pomyśleli o tym, jak urozmaicić dietę, aby zwiększyć tylko strawność składników odżywczych. Dlatego też ważne jest, aby stworzyć odpowiednią strukturę paszy poprzez dodanie grubych cząstek, aby stymulować optymalną pracę żołądka oraz stopniowe przechodzenie/przepływ cząstek treści pokarmowej z żołądka do jelita cienkiego. Strukturę paszy można uzyskać poprzez rozdrobnienie pojedynczych składników o niskiej wartości energetycznej, takich jak otręby pszenne lub słoma pszenna. Wykazano (Molist i wsp. 2011), że podawanie prosiętom grubo, a nie drobno zmielonych otrąb pszennych (poziom udziału w paszy 4%) w ciągu pierwszych dwóch tygodni po odsadzeniu, skutecznie zmniejszało przyleganie E. coli do błony śluzowej jelita krętego i ograniczało nasilenie biegunki po zakażeniu enterotoksyczną E. coli (ryc. 1).
Chociaż liczba badań dotyczących prosiąt odsadzonych, w których oceniano skuteczność stosowania gruboziarnistych cząstek w diecie, jest ograniczona, badania na rosnących świniach konsekwentnie wykazywały korzystne efekty. W badaniu przeprowadzonym przez Hedemann i wsp. (2005), młode świnie (33 kg masy ciała), które karmiono gruboziarnistą dietą w postaci puree lub granulatu (80,1% cząstek <1000 µm, 15,6% między 1000 a 2000 µm, 2,1% między 2000 a 3500 µm i 2. 3% > 3500 µm) wykazały większą względną masę pustego żołądka (+7%) niż świnie karmione dietą drobną (93,6% cząstek <1000 µm, 6,4% między 1000 a 2000 µm i 0,0% > 2000 µm). W drugim badaniu (Warneboldt i in., 2016) z wykorzystaniem świń o tej samej klasie masy ciała wykazano, że pH treści w dnie żołądka świń karmionych dietą grubo rozdrobnioną (średnia geometryczna średnica 671 µm) było niższe (pH 2,5) niż u świń karmionych dietą drobno rozdrobnioną (średnia geometryczna średnica 217 µm; pH 5,0). W trzecim badaniu przeprowadzonym przez Bornhorst i wsp. (2013) mierzono czas zalegania w żołądku 30-kg świń karmionych dietą z wysokim udziałem ryżu brązowego (zawierającego łuski ryżowe) lub ryżu białego pozbawionego łusek. Czas zalegania w żołądku świń karmionych ryżem brązowym był dłuższy w porównaniu ze świniami karmionymi białym ryżem pozbawionym łusek. Ten pozytywny wpływ na retencję żołądkową przypisano łuskom ryżowym, które dłużej pozostają w żołądku. Dłuższe utrzymywanie się łusek ryżowych w żołądku spowodowało obniżenie pH żołądka już po 20 minutach od podania pokarmu w porównaniu ze świniami, którym podawano dietę opartą na łuskanym ryżu (ryc. 2).
W praktyce może być trudno znaleźć produkty uboczne bogate we włókno (np. otręby pszenne lub łuski owsiane), które mogą być grubo zmielone i w ten sposób nadać paszy strukturę, lub mogą być zanieczyszczone niepożądanymi związkami (np. mykotoksynami). Jeśli w danej sytuacji nie można uzyskać struktury paszy poprzez dodanie produktów ubocznych bogatych we włókno, należy poszukać innych rodzajów pasz. Źródła białka nie powinny być grubo mielone, aby uniknąć pogorszenia strawności białka. Dlatego też pozostałą możliwością wprowadzenia do diety struktury paszy są źródła bogate w skrobię, np. zboża. Jedną z możliwości jest dodanie pewnej części ziaren w postaci całych ziaren w mieszalniku, a następnie granulowanie paszy. Inną możliwością jest zmielenie niewielkiej ilości ziaren (np. 5%) w młynie rolkowym, a następnie granulowanie pokarmu. Sukces tej strategii będzie zależał od tego, jaki procent ziaren, zarówno całych, jak i zmielonych, zachowa swoją strukturę po granulowaniu. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że dodanie 5% jęczmienia walcowanego do mieszanki, a następnie granulowanie diety może być wystarczające do wywarcia pozytywnego wpływu na retencję żołądkową i zdrowie jelit prosiąt po odsadzeniu. W najbliższych latach będzie prowadzonych więcej badań nad optymalizacją struktury paszy dla świń poprzez pojedyncze przetwarzanie niektórych składników. Era mielenia wszystkich składników w ten sam sposób prawdopodobnie dobiegnie końca, jeśli chcemy osiągnąć właściwą równowagę pomiędzy wydajnością paszy a zdrowiem żołądka i jelit u świń.
