Badania terenowe mające na celu ograniczenie obcinania ogonków u prosiąt

Celem projektu INTACT (Wskazania techniczne i ekonomiczne dotyczące ograniczenia potrzeby obcinania ogonków u świń) jest zwiększenie konkurencyjności i rentowności sektora trzody chlewnej poprzez techniczną i ekonomiczną ocenę działań niezbędnych do ograniczenia stosowania tej praktyki.

Projekt jest realizowany przez Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu w Mediolanie, przy udziale Fundacji CRPA Studiów i Badań w Reggio Emilia oraz trzech ferm świń w Lombardii, a współfinansowany z EFRROW w ramach Operacji 16.1.01 „Grupy Operacyjne EPI” z PROW 2014–2020 regionu Lombardia.

Badania terenowe

Badania przeprowadzono na fermach uczestniczących w projekcie, aby ocenić i zweryfikować techniczne, ekonomiczne i środowiskowe aspekty działań zaproponowanych w planach naprawczych, opracowanych na podstawie wyników kwestionariuszy samooceny ClassyFarm.

Z powodu sytuacji kryzysowej związanej z szerzeniem się afrykańskiego pomoru świń (ASF), dostęp badaczy do ferm był utrudniony i objęty surowymi ograniczeniami. Konieczne było zatem przeorganizowanie zadań i przeszkolenie pracowników ferm, aby przejęli oni odpowiedzialność za zbieranie danych.

Farma 1

Badanie koncentrowało się na etapie tuczu i obejmowało 192 tuczniki utrzymywane w kojcach z pełną podłogą oraz zewnętrzną, w pełni rusztową strefą gnojową. Zwierzęta podzielono równomiernie na dwie grupy:

• INNOWACJA: długi ogon, ściółka ze słomy w stojaku,
• KONTROLA: obcięty ogon, pień wiszący na łańcuchu.

Pierwszą grupę monitorowano od marca do października 2024 r., drugą od kwietnia do listopada 2024 r. W trakcie badań rejestrowano liczbę urazów ogona i uszu oraz parametry środowiskowe (gazy szkodliwe, temperaturę, wilgotność).

Pomiary wykonywano tydzień po przybyciu świń (30 kg) oraz dwa miesiące później (90 kg).

Analiza danych wykazała brak różnic między grupami: nie odnotowano urazów ogona ani uszu. Wartości mieściły się stale pomiędzy poziomami „do poprawy” i „optymalnym” według ClassyFarm.

Farma 2

Badanie obejmowało okres odchowu i tuczu.

W odchowalni prosięta przebywały w kojcach z pełną podłogą i ściółką ze słomy. W tuczu przebywały w kojcach z pełną podłogą i zewnętrzną rusztową strefą gnojową.

Badanie przeprowadzono na 1800 prosiętach w odchowie (7–30 kg) i 144 tucznikach (30–170 kg) z nieobciętymi ogonami. Nie porównywano dwóch grup, lecz prowadzono okresowy monitoring parametrów środowiskowych za pomocą urządzeń stacjonarnych i przenośnych oraz ocenę bezpośrednich wskaźników u zwierząt, w szczególności:

• gazy szkodliwe, temperatura, wilgotność, oświetlenie, prędkość powietrza,
• urazy ogona i uszu,
• ocena kondycji ciała (w odchowalni),
• czystość zwierząt.

Badanie prowadzono od lutego do kwietnia 2024 r. w odchowalni oraz od maja do listopada 2024 r. w tuczu.

W tabeli 1 przedstawiono wyniki oceny wskaźników bezpośrednich, a w tabeli 2 średnie wartości parametrów środowiskowych. Analiza danych podkreśliła znaczenie ciągłego monitoringu środowiska, szczególnie stężeń gazów szkodliwych. Nie zaobserwowano różnic między pomiarami z urządzeń stacjonarnych i przenośnych, potwierdzając ich przydatność.

Tabela 1. Farma 1. Ocena wskaźników bezpośrednich u zwierząt według fazy (liczba zwierząt wykazujących problem).

Tabela 2. Farma 2. Średnie wartości parametrów środowiskowych zarejestrowanych podczas badania.

Farma 3

Na tej fermie przeprowadzono dwa badania w odchowalni, obejmujące łącznie 2454 prosięta utrzymywane w kojcach z częściowym rusztem. Zwierzęta podzielono równo na dwie grupy:

• INNOWACJA: długi ogon, słoma w karmidle,
• KONTROLA: obcięty ogon, słoma w karmidle i dodatkowe materiały wzbogacające co dwa tygodnie (sznur z włókien naturalnych, paski papieru).

Pierwsze badanie prowadzono od listopada 2023 r. do stycznia 2024 r., drugie od marca do maja 2024 r. Rejestrowano liczbę urazów ogona i uszu oraz parametry środowiskowe. Pomiary wykonywano co dwa tygodnie przez 8 tygodni (T1–T4).

W pierwszym badaniu wszystkie zwierzęta, niezależnie od wzbogacenia środowiska, wykazywały urazy ogona, niektóre ciężkie. W grupie INNOWACJA urazy pojawiły się dwa tygodnie później niż w grupie KONTROLA. Stężenia gazów szkodliwych stale przekraczały progi alarmowe, dlatego badanie powtórzono, zmieniając wentylację i analizując recepturę paszy pod kątem możliwych niedoborów aminokwasów. Wyniki drugiego badania przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3. Farma 3. Pomiar parametrów środowiskowych oraz ocena wskaźników bezpośrednich u zwierząt (liczba zwierząt wykazujących problem)..