0
Komisja opublikowała raport podsumowujący główne wnioski z pierwszej oceny dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych (UTP) w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych. Wyniki oceny pokazują, że choć dyrektywa jest jeszcze we wczesnym okresie stosowania, już przyczynia się do promowania bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego środowiska biznesowego w łańcuchu agro-spożywczym w całej UE. Raport z oceny będzie bezpośrednio stanowił podstawę do refleksji Komisji, która planuje przegląd przepisów dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych. Przegląd ten ma ocenić, w jaki sposób lepiej chronić rolników przed nieuczciwymi praktykami, w szczególności w kontekście sytuacji, w której nie powinni być zmuszani do systematycznej sprzedaży swoich produktów poniżej kosztów produkcji.
Choć ocena dyrektywy nie dostarczyła jeszcze jednoznacznych wniosków dotyczących jej skuteczności, istnieją zachęcające oznaki zapobiegania i zwalczania UTP, a większe zaufanie w łańcuchu agro-spożywczym przyczyniło się do bardziej odpowiedzialnej kultury biznesowej. Potwierdza to, że ustawodawstwo pozostaje istotne w kontekście wyzwań, przed którymi stoją rolnicy i mali dostawcy, którzy często mają słabszą pozycję negocjacyjną w łańcuchu agro-spożywczym.
Ogólnie liczba dochodzeń i działań egzekucyjnych prowadzonych przez krajowe władze stopniowo wzrastała, z ponad 4500 dochodzeniami wszczętymi w latach 2021–2024. Około jedna trzecia dochodzeń zakończonych w tym okresie wykazała naruszenie przepisów, co skutkowało 754 przypadkami i nałożeniem kar finansowych w wysokości 41,9 mln euro w latach 2022–2024, co pokazuje rosnący trend i rosnące zaangażowanie instytucjonalne w zwalczanie UTP. Jednocześnie dane z ankiet sugerują, że rolnicy i dostawcy zgłaszają niewielką liczbę UTP, głównie z powodu utrzymującego się strachu przed represjami. Organizacje producentów i inne organizacje dostawców, w tym z krajów trzecich, mogłyby odegrać silniejszą rolę we wspieraniu poszczególnych dostawców i składaniu skarg w ich imieniu. Raport zauważa również, że proaktywne dochodzenia są wciąż niewystarczająco wykorzystywane przez krajowe władze egzekucyjne. Z drugiej strony anonimowe doniesienia okazały się cennym źródłem informacji, pomagając krajowym władzom w prowadzeniu dochodzeń. Wszystkie te wnioski należy analizować w kontekście stosunkowo krótkiego okresu obowiązywania dyrektywy.
Raport podkreśla obszary, w których potrzebny jest dalszy postęp. Wciąż należy poprawić świadomość dyrektywy wśród rolników i mniejszych dostawców oraz dostęp do informacji. Współpraca między krajowymi władzami egzekucyjnymi w sprawach transgranicznych mogłaby zostać wzmocniona. Komisja już podjęła działania w tej sprawie, a jej niedawna propozycja, dla której osiągnięto porozumienie polityczne z współprawodawcami 10 listopada, jest krokiem w kierunku wzmocnienia egzekwowania przepisów transgranicznych w zakresie nieuczciwych praktyk handlowych.
1 grudnia 2025 / Komisja Europejska / Unia Europejska (https://agriculture.ec.europa.eu)
