Optymalizacja podawania paszy na odchowalni (I)

Optymalizacja prezentacji paszy obejmuje wprowadzenie ulepszeń w procesach formowania i produkcji w celu maksymalizacji wydajności produkcji, poprawy efektywności paszy oraz minimalizacji zarówno odpadów, jak i kosztów, nie tracąc z oczu dobrostanu zwierząt. Optymalizacja ta obejmuje wszystkie etapy, od wstępnego formowania i produkcji w mieszalni pasz po ocenę produktu końcowego — mięsa — mając na celu maksymalizację wydajności i dobrostanu produkcji trzody chlewnej.

W odchowalni, faza poodsadzeniowa

W pierwszych dniach po odsadzeniu należy zachęcać prosięta do jedzenia, podając im paszę bezpieczną dla trawienia.

Ostatnie badania wykazały, że prosięta, które spożywają więcej pokarmu w ciągu pierwszych trzech dni po odsadzeniu (626 w porównaniu z 311 g/dobę), rosną szybciej (400 w porównaniu z 351 g/dobę), mają lepiej rozwinięty układ pokarmowy i wykazują mniejszą fermentację białek w 6. dniu po odsadzeniu (Fabà i in., 2024, rysunek 1).

Jedną ze strategii zachęcających prosięta do spożywania pokarmu po odsadzeniu jest podawanie paszy w okresie laktacji, znanej jako pasza dla prosiąt (Kobek-kjeldager et al., 2021, rysunek 2).

Jednakże najnowsze niepublikowane dane naszej grupy badawczej wskazują, że w grupie 624 prosiąt odsadzonych w wieku 21 dni w warunkach komercyjnych tylko 4,5% prosiąt spożywało paszę dla prosiąt w okresie laktacji i przez pierwsze 4 dni po odsadzeniu (konsumenci). Jednocześnie 26% prosiąt nie spożywało paszy dla prosiąt w żadnym momencie (niekonsumenci). Poziom spożycia miał bezpośredni wpływ na wyniki wzrostu tych prosiąt.

Prosięta spożywające paszę osiągały średnią szybkość wzrostu wynoszącą 117 g/dobę w ciągu pierwszych 10 dni po odsadzeniu, podczas gdy prosięta nie spożywające paszy rosły zaledwie o 27 g/dobę (P < 0,001). Pozostałe 69,5% prosiąt, tj. prosięta, które nie spożywały paszy w okresie laktacji, ale spożywały ją w ciągu pierwszych 4 dni po odsadzeniu, osiągnęło średnią szybkość wzrostu wynoszącą 72,8 g/dobę.

Zgodnie z tymi wynikami Kuller i in. (2007) doszli do wniosku, że spożycie paszy uzupełniającej w okresie laktacji ma pozytywny wpływ na wydajność produkcyjną i zdolność wchłaniania składników odżywczych po odsadzeniu (Kuller i in., 2007). Ponadto zaobserwowano, że prosięta, które nie spożywają paszy po przybyciu do pomieszczeń hodowlanych, wykazują nadmierne spożycie kompensacyjne, co zwiększa ryzyko wystąpienia problemów trawiennych (Lallès i in., 2004; Laine i in., 2008).

Pytanie brzmi: Co możemy zrobić, aby zwiększyć spożycie paszy u prosiąt po odsadzeniu? Czynniki takie jak wiek, zdrowie układu pokarmowego, pochodzenie prosiąt (urodzonych przez lochy pierworódki lub wieloródki) oraz warunki środowiskowe mają wpływ na decyzję dotyczącą strategii żywieniowej i zarządzania prosiętami w okresie laktacji i odchowu. W tym kontekście Kobek-kjeldager i in. (2021) zaobserwowali wyższą skumulowaną częstość spożycia w całym okresie odchowu u prosiąt odsadzonych w wieku 35 dni w porównaniu z prosiętami odsadzonymi w wieku 24 dni. Dlatego też, gdyby w wyżej wymienionym niepublikowanym badaniu przeprowadzonym przez naszą grupę prosięta były w wieku około 35 dni w momencie odsadzenia, odsetek prosiąt spożywających paszę z pewnością byłby wyższy.

W związku z tym zarządzanie ma duży wpływ na rozpoczęcie odsadzania prosiąt, ale skupiając się na omawianej kwestii, co chcemy osiągnąć w pierwszych dniach po odsadzeniu pod względem zdrowia układu pokarmowego poprzez wprowadzenie paszy?…

W okresie poodsadzeniowym jednym z ograniczeń fizjologicznych u prosiąt jest słabe wydzielanie kwasu solnego, który jest niezbędny do trawienia białek. W połączeniu z dużymi objętościsami utrudnia to osiągnięcie pH żołądka między 2 a 3, co prowadzi do wysokiego ryzyka, że białko dotrze do jelita w postaci nieprzetrawionej, stanowiąc substrat dla rozwoju bakterii chorobotwórczych, a w konsekwencji prowadząc do problemów trawiennych. Dlatego też, jeśli chodzi o recepturę paszy, poszukujemy składników, które dostarczają składników odżywczych, ale także funkcjonalności, mając na celu:

• wydłużenie czasu retencji w żołądku w celu ułatwienia hydrolizy białek,
• zwiększenie kontaktu między pokarmem a enzymami oraz
• ograniczenie fermentacji niestrawionych białek w jelicie.

Aby to osiągnąć, możemy wziąć pod uwagę kilka czynników związanych z prezentacją paszy:

1. Lepkość
2. Wielkość i rozkład cząstek
3. Twardość i trwałość granulek

Są to tematy, które omówimy w drugiej części tego artykułu. „Optymalizacja podawania paszy w fazie odchowu (II)”.