Tylko najlepsze żywienie jest wystarczająco dobre dla najmniejszego z nowo odsadzonych prosiąt

Powszechnie wiadomo, że od czerwca 2022 wszyscy europejscy producenci świń nie mogą już stosować medycznego cynku w paszy stosowanej po odsadzeniu. Doprowadziło to w ostatnich latach do wielu prób mających na celu znalezienie dobrych alternatyw, które umożliwiłyby odsadzenie prosiąt bez tlenku cynku i jednocześnie bez zwiększania stosowania antybiotyków u tych młodych zwierząt. Stopniowo osiągnięto porozumienie co do tego, że żaden pojedynczy składnik nie może zastąpić medycznego cynku i aby uzyskać skuteczne odsadzenie należy zoptymalizować kilka praktycznych elementów, tj. higiena, klimat, system żywienia itp. w zakresie odsadzania prosiąt. Jednak zoptymalizowane żywienie w okresie odsadzenia może być jednym z najważniejszych narzędzi w uzyskaniu dobrych wyników.

Na początku tego roku specjaliści ds. żywienia z Duńskiego Centrum Doradztwa ds. Świń (SR) postanowili opracować i przetestować dietę zoptymalizowaną specjalnie dla bardzo małych prosiąt po odsadzeniu. Celem było sformułowanie najlepszej możliwej paszy (SR-Elite) i w przeciwieństwie do innych badań nie brano pod uwagę ceny. Kryterium sukcesu było opracowanie paszy, która skutkowała podobnym poziomem wydajności (szczególnie w odniesieniu do występowania biegunki po odsadzeniu) jak standardowa dieta z medycznymi dawkami tlenku cynku (kontrola). Dobór pasz i dodatków paszowych opierał się na osobistych doświadczeniach praktycznych połączonych z wiedzą literaturową.

Po odsadzeniu spożycie paszy jest bardzo niskie, przewód pokarmowy nie jest w pełni rozwinięty lub gotowy do trawienia składników odżywczych niepochodzących z mleka lochy. Jednocześnie stresująca zmiana środowiska dla tych młodych zwierząt wymaga bardzo silnego układu odpornościowego. W związku z tym dieta SR-Elite została stworzona tak, aby zawierała składniki paszy, o których wiadomo, że są łatwo przyswajalne w nierozwiniętym w pełni jelicie prosiąt. Ponadto dieta zawierała pasze i dodatki, które mają zapewnić optymalne warunki trawienia, zdrowia jelit i odporności świń. Składniki i zasady zastosowane do uzyskania tych optymalnych warunków przedstawiono w Tabeli 1.

Tabela 1. Dieta SR-Elite została skomponowana z następujących składników i zasad, aby zoptymalizować strawność, zdrowie jelit oraz odporność prosiąt.

Badanie, w którym dieta SR-Elite była porównywana z dietą kontrolną, została przeprowadzona przez TestPig. Ponadto dieta SR-Elite została przetestowana w trzech stadach komercyjnych. Głównym celem było zbadanie, czy dieta SR-Elite może utrzymać biegunkę po odsadzeniu na tym samym niskim poziomie, co dieta kontrolna zawierająca medyczne dawki cynku z ZnO (3 kg/tonę).

Przeprowadzone badanie:

Prosięta odsadzano w wieku 25 ± 3 dni, a średnia początkowa masa ciała wynosiła odpowiednio 4,2 kg dla prosiąt z grupy kontrolnej i 4,1 kg dla grupy żywionej SR-Elite. Badanie obejmowało 20 kojców, a łączna liczba świń wynosiła odpowiednio 538 w grupie kontrolnej i 534 w grupie SR-Elite. Prosięta trzymano w kojcach, gdzie przeprowadzano doświadczenie przez pierwsze dwa tygodnie po odsadzeniu przed przeniesieniem do standardowych pomieszczeń dla prosiąt.

Codziennie rejestrowano występowanie kału o płynnej konsystencji. Wyniki tych rejestracji przedstawiono w tabeli 2, z której wynika, że liczba dni z płynnym kałem na powierzchni podłogi była bardzo ograniczona w obu grupach. Analiza statystyczna nie wykazała różnic między obiema dietami.

Tabela 2. Średnia liczba dni, w których biegunka występowała w <1/3 części, 1/3 części, 2/3 części lub 3/3 części powierzchni gnojowej kojca w okresie pierwszych 2 tygodni badania.

Z naszych doświadczeń wynika, że w pierwszych dniach po odsadzeniu, kiedy świnie nie otrzymują medycznego cynku w paszy, konieczne jest leczenie biegunki antybiotykami. Zaskakujące było zatem to, że w żadnej z grup dietetycznych nie było potrzeby leczenia biegunki. Po zakończeniu tego badania i odsadzeniu nowej partii świń okazało się, że biegunka wystąpiła ponownie. Ta obserwacja wskazuje, że dieta SR Elite zapobiegała biegunce po odsadzeniu u tych małych świń.

Wyniki wydajności pod względem średniego dziennego przyrostu (ADG), spożycia paszy (FI) i współczynnika konwersji paszy (FCR) z pierwszych dwóch tygodni po odsadzeniu przedstawiono w tabeli 3. Grupa SR Elite miała nieco wyższe ADG, chociaż nie statystycznie istotne w porównaniu z grupą kontrolną. Z drugiej strony wykorzystanie paszy było znacznie bardziej efektywne w grupie SR Elite w porównaniu z grupą kontrolną (odpowiednio 1,78 FU/kg vs. 1,96 FU/kg).

Tabela 3. Średnie dzienne przyrosty (ADG), Spożycie paszy (FI) i Współczynnik konwersji paszy (FCR) przez pierwsze 2 tygodnie po odsadzeniu. Litery wskazują na istotne różnice.

Kiedy świnie opuściły kojce doświadczalne, ważyły średnio 6,6 kg w grupie kontrolnej i 6,9 kg w grupie SR-Elite. Przyrost masy ciała wynosił średnio 549 i 533 g/dzień odpowiednio w grupie kontrolnej i grupie SR Elite. W konsekwencji końcowa waga w 43 dniu doświadczenia była prawie identyczna dla dwóch grup, z 22,8 i 22,6 kg odpowiednio dla grupy kontrolnej i SR Elite. Wykorzystanie paszy przez cały okres próbny było lepsze w grupie SR Elite (1,38 kg paszy/kg przyrostu) w porównaniu z grupą kontrolną (1,44 kg paszy/kg przyrostu).

Gdy przyjrzymy się nieco bliżej liczbom kryjącym się za wynikami przedstawionymi w Tabeli 3, okazuje się, że szczególnie te najmniejsze świnie (<4,0 kg) bardzo skutecznie zareagowały na dietę SR-Elite, co wskazuje, że SR-Elite była szczególnie korzystna dla bardzo małych świń po odsadzeniu.

Próba terenowa

Trzy komercyjne fermy, które zastąpiły swoją standardową paszę odsadzeniową (w tym tlenek cynku) dietą SR-Elite, miały ogólnie pozytywne doświadczenia. W praktyce w stadach gdzie zastosowano żywienie SR-Elite, odnotowano taki sam lub wyższy przyrost masy i nieco więcej biegunek, ale ogólnie częstość występowania biegunek była na niskim poziomie.

Wnioski i perspektywy

Wyniki projektu wskazują, że żywieniowcy SR dobrze przeanalizowali potrzeby świń w tym trudnym okresie. Dobre wykorzystanie paszy SR-Elite (zwłaszcza u bardzo małych świń) i niewielka częstość występowania biegunek są niezbędne, aby świnie dobrze przeszły przez okres odsadzenia bez stosowania medycznego cynku i bez zwiększania stosowania antybiotyków.

W tym badaniu nie było możliwe dokładne wskazanie, który składnik lub kombinacje składników były istotne dla uzyskania pozytywnego wpływu na występowanie biegunki po odsadzeniu i wykorzystanie paszy. Jednak obecnie konieczne jest opracowanie rozwiązań, które łagodzą ten trudny okres po odsadzeniu bez stosowania medycznego cynku i antybiotyków. Kolejnym krokiem jest optymalizacja tych rozwiązaniach w celu znalezienia najbardziej efektywnych i ekonomicznie uzasadnionych rozwiązań.