0
Ostatnie badania pomogły określić korzyści płynące z błonnika pokarmowego dla dobrostanu loch, produktywności i długowieczności w gospodarstwach komercyjnych (rysunek 1). Ponadto ulepszenia technik analitycznych pozwalają na lepszą charakterystykę składników funkcjonalnych błonnika i ich związku z fizjologią i metabolizmem loch.
Charakterystyka błonnika pokarmowego
Błonnik pokarmowy jest najbardziej złożonym i różnorodnym składnikiem odżywczym, a aż do niedawna stosowane techniki analityczne zaniżały jego zawartość w głównych komponentach pasz. Z drugiej strony, fizjologiczne funkcje błonnika są trudne do precyzyjnego pomiaru w rutynowych warunkach. Strukturalna złożoność błonnika — wynikająca ze składu monosacharydów, rodzaju wiązań i konfiguracji łańcuchów — utrudnia jego chemiczną charakterystykę i sprawia, że jego definicja opiera się głównie na zastosowanej metodzie analitycznej. Najnowsze postępy w technikach analitycznych umożliwiły dokładniejsze określenie i charakterystykę frakcji błonnika, w tym całkowitego błonnika pokarmowego, błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego.
Poza chemiczną charakterystyką, właściwości fizykochemiczne błonnika — takie jak rozpuszczalność, lepkość, zdolność wymiany kationów oraz zatrzymywanie wody — mają bezpośredni związek z jego fizjologicznym oddziaływaniem u loch (Feyera i in., 2017; Crome, 2023).
Korzyści płynące ze stosowania błonnika w ciąży
Nowe doniesienia sugerują, że stosowanie błonnika w diecie loch w okresie ciąży znacząco przyczynia się do poprawy ich dobrostanu, zmniejszając stres i problemy behawioralne obserwowane w systemach utrzymania grupowego (Sapkota i in., 2016). Ponadto, suplementacja błonnikiem w dietach ciążowych została powiązana ze zmniejszoną liczbą martwo urodzonych prosiąt, wyższą masą urodzeniową prosiąt, wyższym spożyciem paszy przez lochy karmiące i niższą śmiertelnością prosiąt przed odsadzeniem (Feyera i in., 2017).
Właściwości fizykochemiczne i masa błonnika ograniczają przesuwanie się paszy przez przewód pokarmowy, wydłużając okres sytości u loch ciężarnych. Ponadto, po spożyciu włókna, jego fermentacja wytwarza krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które stymulują uwalnianie hormonów związanych z sytością, takich jak GLP-1, CCK i PYY (Crome, 2023). Inną właściwością błonnika jest powolne wchłanianie glukozy do krwiobiegu, co skutkuje bardziej stabilną odpowiedzią glukozy i insuliny oraz zapobiega gwałtownym wahaniom poziomu cukru we krwi, które mogą prowadzić do głodu.
Niedawno wykazaliśmy, że podczas gdy dieta ciążowa o wysokiej zawartości błonnika (całkowita zawartość błonnika w diecie wynosiła 18% w przypadku diety o wysokiej zawartości błonnika i 9% w przypadku diety o niskiej zawartości błonnika) nie miała wpływu na wydajność reprodukcyjną, wielkość miotu, wagę poszczególnych prosiąt ani śmiertelność przed odsadzeniem, to zmniejszyła utratę masy ciała podczas laktacji (Paz, 2022).
W drugim badaniu przeprowadzonym na fermie komercyjnej (dane wstępne, rysunek 2), opracowaliśmy diety ciążowe przy użyciu znacznie wyższych poziomów błonnika (32% i 14% całkowitego błonnika pokarmowego odpowiednio dla grupy wysokobłonnikowej i niskobłonnikowej). Karmienie loch prośnych paszą z wysoką zawartością błonnika zmniejszyło ich ogólną śmiertelność (P = 0,157, 4,36% vs. 7,05% odpowiednio dla terapii z wysoką i niską zawartością błonnika), szczególnie w przypadku loch sklasyfikowanych jako wybrakowane z powodu kulawizny (P = 0,087, 0,67% vs. 2,56%, odpowiednio).
Rola błonnika w okresie okołoporodowym
Wykazano, że suplementacja błonnikiem pokarmowym w fazie okołoporodowej skraca czas trwania porodu i zmniejsza częstość występowania martwych urodzeń (Theil i in., 2014). Stawiamy hipotezę, że korzyści te są związane ze zmniejszeniem zaparć (Cardona i in., 2024) i poprawą statusu energetycznego loch poprzez zwiększoną dostępność krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych wynikających ze zwiększonej fermentacji (rysunek 3, Feyera i in., 2017).
Zaparcia w okresie okołoporodowym mogą wpływać na produktywność loch, wydłużając czas trwania porodu i zwiększając częstość występowania martwo urodzonych prosiąt. Błonnik pokarmowy pomaga złagodzić zaparcia poprzez zwiększenie objętości kału i regularne wypróżnienia. Ostatnie badania przeprowadzone przez Cardona i wsp. (2024) wykazały, że suplementacja błonnikiem w późnym okresie ciąży zmniejszyła zaparcia o 21%, skróciła czas trwania oproszenia i zmniejszyła śmiertelność prosiąt przed odsadzeniem o 16%. Niektóre źródła błonnika o wysokiej zdolności zatrzymywania wody, takie jak łuski sojowe, lignoceluloza i wysłodki buraczane, poprawiają nawodnienie kału i motorykę jelit.
Ponadto fermentacja błonnika zapewnia długotrwałą energię, zaspokajając zapotrzebowanie na energię podczas porodu i zwiększając produkcję siary. Opierając się na tych odkryciach, opracowaliśmy suplement błonnikowy, którego celem było dostarczenie ponad 500 g całkowitego błonnika pokarmowego i ponad 100 g rozpuszczalnego błonnika, który był podawany w okresie okołoporodowym. Ten suplement błonnika skrócił okres od odsadzenia do rui, poprawiając wydajność reprodukcyjną loch (rysunek 4, Martinez i in., 2022)
Wniosek
Włączenie błonnika pokarmowego do programów żywienia loch ma ogromny potencjał poprawy zdrowia przewodu pokarmowego, dobrostanu zwierząt, długowieczności i reprodukcji loch oraz przeżywalności prosiąt. Konieczne jest jednak pogłębienie wiedzy na temat specyfiki źródeł błonnika pokarmowego, zbadanie jego związku z fizjologią loch i zastosowanie tej nowej wiedzy w opracowywaniu nowych strategii żywieniowych, które przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju i rentowności systemów produkcji trzody chlewnej.