Opłacalność produkcji trzody chlewnej pod koniec lipca 2023

Lipiec 2023 roku dostarczył nam sporo emocji w związku z cenami świń, jakie były oferowane nam w skupach. W tym miesiącu przeżywaliśmy zarówno rekordy cenowe, jakich w Polsce nigdy nie widzieliśmy, a także dość ostre spadki, które to zaskoczyły producentów tucznika oraz hodowców. Jednakże podstawowym pytaniem jest, czy po tej obniżce opłacalność w cyklu zamkniętym nadal występuje? Prześledzimy te zależności na podstawie mojego gospodarstwa. Do analizy cenowej wziąłem pod uwagę średnie ceny komponentów paszowych z ostatnich 6 miesięcy, czyli od lutego 2023 do końca lipca 2023, natomiast cena tucznika, będzie ceną, która obowiązywała w ostatnich dniach lipca, czyli 11,20 zł w klasie E.

Aby rozpocząć analizę musimy ustalić co w niej należy uwzględnić, a będą to: koszty bezpośrednie i pośrednie. W kosztach bezpośrednich przy cyklu zamkniętym będzie to koszt wyprodukowania jednego prosięcia składający się z ceny paszy, inseminacji, opieki weterynaryjnej, a także obsługi hodowlanej (ponieważ posiadam hodowlę zarodową). Następnie musimy uwzględnić koszty tuczu, czy też wyprodukowania sztuki hodowanej, które się różnią paszami, ich wartościami. Całość wzbogacimy o koszty pośrednie, a także koszty pracy, jakie musi ponieść rolnik podczas pracy ze zwierzętami. Całość porównamy z przychodem uzyskanym ze sprzedaży zarówno tucznika, jak i sztuki hodowlanej.

Moja chlewnia w chwili obecnej posiada stado w wielkości około 50 macior (docelowo 56-60), które po perturbacjach związanych z niską opłacalnością produkcji odbudowuje swój potencjał. Średnio z miotu odsadzam obecnie 11 sztuk prosiąt – jest to wynik dość niski, a wynikający z dwóch powodów. Pierwszy to zła konstrukcja sektora porodowego, który jest przebudowywany, a druga wynika z charakteru chlewni – jest to stado zarodowe bazujące na czystej rasie wielkiej białej polskiej – dopiero potomstwo pochodzące od loch (lochy WBP są krzyżowane z knurami PBZ) objawiają się efektem heterozji, przez co potrafią one odchować bez dodatkowego dokarmiania preparatami mlekozastępczymi nawet 14 prosiąt w miocie (zależne od warunków oraz prowadzenia stada). Wróćmy jednak do meritum. W poniższej tabeli przedstawiłem koszty stałe, jakim są koszty prowadzenia lochy od pokrycia, poprzez okres ciąży, porodu, aż do kolejnego pokrycia:

Warto tutaj nadmienić, iż z powodu na wielkość stada nie prowadzę tutaj bardziej zróżnicowanego żywienia, które byłoby bardziej efektywne, ale ich ekonomiczne uzasadnienie zaczyna się od stad większych, gdzie spokojnie możemy tworzyć bardziej rozbudowaną sieć paszociagów oraz silosów paszowych.

Z powyższej tabeli wynika, że koszt żywienia lochy przez cały cykl wynosi 761,67 zł, do tego należy doliczyć koszt inseminacji, który określam na poziomie około 100 zł, remont stada, koszty weterynaryjne, koszty paszy prosiąt do 12 kg, energia, woda, a także pozostałe koszty. Zestawienie tego prezentuje tabela poniżej:

Uzyskany wynik musimy teraz podzielić przez liczbę odchowanych prosiąt, w moim przypadku będzie to 11 sztuk, a więc 176,74 zł – tyle kosztuje mnie wyprodukowanie 1 prosięcia o wadze 12 kg. Wiadome jest, że im lepszy wynik przy odsadzaniu, tym ta wartość będzie niższa.

Teraz przejdźmy do okresu tuczu, wyprodukowania loszki hodowlanej i przeanalizujmy koszty w poniższej tabeli:

Teraz, do kosztów bezpośrednich dodajmy koszty pośrednie na 1 sztukę, którymi są:

• Amortyzacja budynków
• Amortyzacja maszyn
• Koszty ogólne gospodarstwa
• Razem: 141,48zł

Ogólny koszt tucznika wyniesie więc nas: 705,57 zł + 141,48 = 847,05 zł, natomiast sztuki hodowlanej jest to 714,19 zł + 141,48 = 855,67 zł – są to wartości netto. Odnieśmy to teraz do przychodu, jaki przynosi nam cena 11,20 zł w klasie E. Należy przyjąć, że podaną cenę pomnożymy przez współczynnik 0,8, który odpowiada wybiciu tuszy na poziomie 80% i mięsności bazowej 56%, a więc cena „żywa” w tym wypadku wyniesie około 8,96 zł. Tą wartość mnożymy przez średnia masę ubojową, która w moim wypadku wynosi 110 kg. A wiec netto, za 1 tucznika otrzymam 985,60 zł, natomiast za sztukę hodowlaną 1388,89zł. Odejmując koszty od przychodu, wychodzi nam zysk, który w przypadku tucznika wyniesie 138,55 zł, a w przypadku loszki hodowlanej 533,22 zł – przy czym trzeba pamiętać, że w przypadku chlewni zarodowych często mamy do czynienia z mniejszą ilością prosiąt od maciory, z czego wynika właśnie wyższa wartość sztuki hodowlanej w porównaniu do sztuki rzeźnej. W tabeli poniżej przedstawiam koszty pasz poszczególnych etapów żywienia, oraz wielkości ich wartości w danym okresie:

Jak widać z powyższych wyliczeń, póki utrzyma się odpowiednia relacja kosztów do przychodu, to możemy być spokojni o dochód z produkcji trzody chlewnej. Musimy jednak pamiętać, ze sierpień rozpoczął się od dość ostrego spadku cen na niemieckiej sesji giełdy VEZG, co nie będzie obojętne na krajowy rynek i już teraz hodowcy/producenci trzody chlewnej co raz dokładniej kalkulują koszty żywienia, tak, aby nie znaleźć się pod kreską.